Bacteriele zoonosen

Inleiding
Bacteriën kunnen bij mens en dier ziektes veroorzaken. Als bacterien die bij dieren voorkomen ook mensen ziek kan maken spreken we van bacterieele zoonosen.
Voorbeelden van deze bacteriele zoonosen zijn de kattenkrabziekte, de ziekte van Weil, papegaaienziekte, Lyme disease, de welbekende pest en natuurlijk de Salmonella en Campylobacter bij kippen.
Maar er zijn ook minder bekende bacteriele zoonosen zoals Brucellose, tularemie en pseudotuberculose.
Op deze pagina vind je meer informatie over deze bacterien.
Als de ziekte door insecten wordt overgedragen is de informatie te vinden onder de tab "insecten en zoonosen" , voorbeelden zijn o.a. de lyme disease (teken) en de pest (vlooien).

De Bacillus
De Bacillus anthrax is de veroorzaker van miltvuur, en zal voor de meeste mensen met name met biologische wapens en poederbrieven worden geassocieerd. Toch is de Bacillus anthrax ook een zoonose.
De eerste gevallen van miltvuur dateren uit 1491 vóór Christus, in Egypte. Een pandemie veroorzaakte in de zeventiende eeuw in Europa vele dierlijke en menselijke slachtoffers. Tegenwoordig komt de infectie niet of zelden meer voor in de westerse landen, maar is nog wel te vinden in Afrika, Azie en het midden-oosten.
Door het gebruik als biologisch wapen is de anthrax bacterie weer in het nieuws gekomen.
De Bacillus komt met name voor bij schapen, runderen en geiten, maar kan ook bij andere hoefdieren voorkomen.
De ziekte is voor de dieren meestal dodelijk. Mensen raken besmet door contact met het (dode) dier, dan wel door opname van besmet vlees. In 1997 stierven in Frankrijk 94 dieren aan miltvuur en werd bij drie mensen een niet-fatale milvuur diagnose vastgesteld.
De ziekte symptomen bij de mens worden in sterke mate bepaald door de wijze van besmetting.
* Besmettingen via de huid: Hierbij ontstaat op de plek van de wond na enkele dagen een zweer met een typische zwarte plek in het midden. Deze besmetting is makkelijk met antibiotica te behandelen. Indien er geen behandeling optreedt kan de ziekte in 20% van de gevallen fataal verlopen.
Deze vorm van besmetting komt het meeste voor.
* Besmetting via eten besmet vlees: Hierbij treedt een acute ontsteking van de darmen op, met misselijkheid en braken als gevolg, uiteindelijk overgaand in ernstigere klachten zoals buikpijn, overgeven met bloed, koorts en diarree. 25-60% van de mensen die op deze wijze besmet raken komen te overlijden.
* Besmetting via inademen: Deze vorm van besmetting is het gevaarlijkst en verloopt bijna altijd fataal. De symptomen beginnen als een gewone verkoudheid, maar al snel ontstaan er ademhalingsproblemen die resulteren in sepsis en een shock-toestand.
Deze besmetting kwam met name voor bij werkers in de wolindustrie en men sprak vroeger dan ook van wolsorteerdersziekte.

De bacterie vormt sporen waardoor het zich lang onder extreme omstandigheden kan blijven handhaven. Zogauw de omstandigheden beter worden zal de bacterie "ontkiemen" en zich snel vermeerderen. De bacterie vormt verder een gevaarlijke toxine die de afweercellen van het lichaam doodt. Als de sporen de longen zijn binnengedrongen, kunnen ze langdurig overleven in de longen waardoor een lange behandeling met antibiotica noodzakelijk is.
Met name mensen die beroepshalve te maken hebben met schapen, runderen e.d. lopen risico, zoals dierenartsen, veehouders, arbeiders in slachthuizen, leerlooierijen en de wolindustrie.
Miltvuur komt gelukkig niet vaak voor en verder is uit het verleden gebleken dat het besmettingsrisico niet echt hoog is.

Intermezzo: Antrax in Rusland MOSKOU - De antrax-besmettingen in de Verenigde Staten zijn topnieuws op de Russische televisie. Met een bijna satanisch genoegen tonen de tv-zenders uitgebreid de angstgevoelens bij de voormalige vijand. Maar op eigen bodem blijft het opvallend stil. Wel heeft zich in de Russische republiek Toeva weer eens een natuurlijke vorm van antrax geopenbaard. Jaarlijks doen zich tussen de vijftien en dertig van dergelijke gevallen voor, meestal in het Siberische achterland. Vandaar ook dat antrax hier steevast 'Siberische pest' wordt genoemd. De ziekte wordt overgedragen door kadavers van met miltvuur besmet vee. Russen zijn gewend geraakt aan massale voorzorgsvaccinaties tegen antrax, vandaar dat ze zich goed beschermd voelen. Hun land beschikt immers niet alleen over de meeste, maar ook over de beste vaccins tegen miltvuur ter wereld. Hier is ook jarenlang geëxperimenteerd met synthetische antrax. De Sovjet-Unie ondertekende weliswaar in 1972 de internationale conventie tot uitbanning van biologische wapens, maar ging op grote schaal door met de productie. In onderzoekscentra verspreid over de gehele Sovjet-Unie werd geëxperimenteerd met miltvuur als biologisch wapen en als medicijn tegen mogelijke antrax-aanvallen door de Verenigde Staten. De Russen claimen unieke vormen van antrax te hebben ontwikkeld die nergens anders in de wereld bestaan. Het bekendste laboratorium stond nabij de Siberische stad Sverdlovsk, het huidige Jekaterinenburg. In 1979 liepen daar honderden inwoners een mysterieuze ziekte op, waarvan veel symptomen op griep leken. Voor 66 mensen liep de ziekte fataal af. Pas begin jaren negentig is de echte oorzaak vastgesteld: miltvuur. Na het aantreden van president Boris Jeltsin in 1992 gaf Rusland voor het eerst toe dat het op grote schaal antrax produceerde. Het beloofde daaraan een einde te maken, maar sommige onderzoekscentra zijn nog steeds actief om vaccins tegen miltvuur te maken. Vandaar dat de Russische minister van Gezondheid, Joeri Sjevtsjenko, deze week een groot gebaar naar de Amerikanen kon maken. Hij stelde op grote schaal Russische antraxvaccins ter beschikking. Inmiddels delen de Russen de Amerikaanse angst dat de grote hoeveelheden op Russische bodem opgeslagen biologische wapens in handen kunnen komen van terroristen. Dit jaar zijn ze daarom eindelijk begonnen deze locaties hermetisch af te sluiten. Toch blijft het gevaar groot dat er materiaal in verkeerde handen terechtkomt. De medewerkers van de soms nog actieve Russische laboratoria worden zwaar onderbetaald. Dat maakt ze dus gevoelig voor corruptie. En volgens verschillende ooggetuigen zijn veel laboratoria nog steeds slecht beveiligd. De Amerikanen stellen daarom elektronische beveiligingssystemen beschikbaar aan de Russen. Want het is zeker niet uitgesloten dat de antrax die momenteel voor grote paniek zorgt in de VS, uiteindelijk afkomstig is uit een Russisch laboratorium.

Meer informatie over miltvuur

Miltvuur: een duidelijke omschrijving. Landelijke coordinatie infectieziektenbestrijding Wikipedia: miltvuur Anthrax as a weapon Fact Sheet Anthrax Bacillus anthracis and anthrax The free dictionary : anthrax BBC-news: Britain's 'Anthrax Island'

Brucella
Brucellosen zijn infectieziekten veroorzaakt door Brucella-bacteriën.
De meest bekende species is de Brucella abortus, de veroorzaker van de ziekte van Bang.
Deze bacterie wordt via runderen op de mens overgebracht en kwam vooral vroeger, toen de melk niet gepasteuriseerd werd, vaak voor, waarmee gelijk de voornaamste wijze van besmetting aangegeven is.
Tegenwoordig zijn het voornamelijk mensen, die beroepshalve met runderen werken, die een risico lopen.
Mensen de besmet raken met de Brucella bacterie krijgen koorts (vaak is er een golvend koortsverloop), hevige hoofdpijn, diarree en koude rillingen, en, indien er geen behandeling plaats vindt kan de ziekte chronisch worden waarbij organen als hart, longen, lever en hersenen kunnen worden aangetast.
Bij een tijdige diagnose kan de infectie succesvol met antibiotica bestreden worden.
De ziekte van Bang komt in Nederland haast niet meer voor.
Een variant op deze ziekte is de Malta koorts, die met name rond het middellandse zeegebied voorkomt en waarbij de bacterie wordt verspreidt via schapen en geiten en het eten van niet gepasteuriseerde melk en melkproducten van besmette dieren (bijv. Feta).
Meer informatie in The Microbook en de Veterinairy Medicine.

Campylobacter
De laatste tijd is er veel te doen over Campylobacter en kip (evenals Salmonella).
De Campylobacter is samen met Salmonella in Nederland jaarlijks verantwoordelijk voor meer dan 100.000 voedselinfecties en ongeveer 25 doden (met name mensen met een verminderde weerstand).
De Campylobacter komt bij veel diersoorten voor maar de meeste besmettingen van de mens ontstaan door het eten van besmet kippenvlees, maar ook het nuttigen van schaal- en schelpdieren, of het drinken van ongepasteuriseerde melk kan leiden tot Campylobacter infecties.
In de meeste gevallen zal een Campylobacter infectie leiden tot een waterdunne diarree, die 2 a 3 dagen duurt.
Daarnaast komt er pijn in de onderbuik, misselijkheid en soms koorts voor.
Met name jonge kinderen, ouderen en mensen met een verminderd immuunsysteem zijn vatbaar voor de Campylobacter.
De Voedselwaren Autoriteit is begonnen met een campagne om meer aandacht te krijgen voor de gevaren van de Campylobacter.
Daarnaast is er op de site van de VWA meer informatie te vinden over de Campylobacter.
Ook het Produktschap voor vee,vlees en eieren waarschuwt voor de gevaren van de Campylobacter.
Naast voorlichting over de Campylobacter wordt er veel onderzoek gedaan naar de preventie van Campylobacter in mogelijke besmettingsbronnen. Het zal duidelijk zijn dat preventie van Campylobacter niet alleen in het belang van de gezondheid van mens en dier is, maar dat er ook economische belangen een rol spelen.

Meer informatie over Campylobacter

Wetenschappelijk rapport Monitoring van kippen Tijdschrift NVVM met o.a. Campylobacter Food-info over Campylobacter Medicinfo over Campylobacter Disease info about Campylobacter U.S. Food & Drug Administration Campylobacter

Coli-bacterie
De E-coli bacterie is een bacterie die normaal in de dikke darm van mens en dier voorkomt.
Als de hygienische omstandigheden te wensen overlaat kan de E.coli aanleiding zijn tot diarree.
De voornaamste bron van besmetting is dan ook het drinken van "besmet" water, en eten van "besmette" producten.
Alhoewel de bacterie ook bij dieren voorkomt, zal de E.coli niet direct bestempeld worden als een zoonose.
Heel anders ligt dat voor de zogenaamde Enterohemorragische E. coli(EHEC)
Deze bacterie, beter bekend als de veroorzaker van de "hamburgerziekte" is terug te vinden in halfgare rundvlees produkten.
De pathogene E-coli of EHOC produceert zogenaamde verotoxinen ( bacteriele vergif welk een milde tot bloederige diarree veroorzaakt, die na enkele dagen aanleiding kan geven tot het hemolytisch uremisch syndroom welk in 3-17% van de gevallen zelfs fataal kan eindigen, dan wel nierbeschadigingen kan veroorzaken).
Met name jonge kinderen en ouderen lopen een groter risico ziek te worden.
Runderen zijn de dragers van deze bacterie, waarvan ze zelf overigens niet ziek worden. Het eten van halfgaar vlees, zoals hamburgers, maar ook niet goed gegrild vlees van de barbeque kan dus een besmetting veroorzaken, evenals het drinken van niet gepasteuriseerde melk.
Eenmaal besmet kan de mens de besmetting ook op andere mensen overdragen.
Ook zijn er aanwijzingen dat de besmetting van mest op de mens overgedragen kan worden, waardoor ook groenten een besmettingssbron kunnen vormen. In Japan is ooit een uitbraak geweest die mogelijk terug te voeren was op het eten van besmet radijs.

Intermezzo: Pathogene E.coli in dierlijke mest De hoeveelheid E-coli in dierlijke mest is niet constant. Onderzoek van Couzin (1998) heeft aangetoond dat de hoeveelheid E-coli bacteriën in de mest van koeien beïnvloedt kan worden door de samenstelling van het voer. Koeien die voornamelijk hooi aten, hadden in vergelijking met koeien die een dieet kregen dat voornamelijk uit granen bestond, in de faeces minder dan 1% van de E-coli bacteriën. Omdat biologisch gehouden koeien meer ruwvoer in hun dieet hebben dan gangbaar gehouden koeien, zou de hoeveelheid E-coli bacteriën in de mest van biologische koeien lager kunnen zijn dan bij gangbaar gehouden koeien. E-coli O157:H7 bacteriën kunnen zeer lang in mest overleven. Onderzoek heeft aangetoond dat zelfs na 70 dagen composteren er nog steeds levende E-coli O157:H7 bacteriën in rundermest kunnen worden aangetroffen (Tauxe et al.,1997). Er zijn geen aanwijzingen dat het percentage besmette biologische runderen afwijkt van de gangbare houderij. Voor beide productievormen geldt dat met rundermest voorzichtig omgegaan zal moeten worden, dit vanwege de ernst van het ziekteverloop van E-coli O157:H7 besmetting. Er zal voldoende tijd moeten zitten tussen het moment van de laatste bemesting en de oogst van land- en tuinbouwproducten of beweiding ingeval van grasland (DiMatteo, 1997). In de biologische landbouw wordt hoofdzakelijk dierlijke mest gebruikt, ook bij teelten waar de reguliere landbouw kunstmest toepast. Het toepassen van dierlijke mest wanneer het gewas al op het land staat, brengt mogelijk een extra risico met zich mee ten opzichte van bemesten voor inzaai van het gewas. (bron: http://library.wur.nl/desktop/direct/voedselveilig.doc)

Ook is een besmetting vermeld door het drinken van ongepasteuriseerd appelsap in Amerika.
Dit sap was waarschijnlijk geproduceerd uit appels die in contact waren geweest met mest .
Vanaf die tijd moet er in Amerika op de verpakking van een product vermeld worden of het product niet gepasteuriseerd is.
De bacterie is verder vrij resistent tegen allerlei milieu-invloeden en kan dus lang overleven.
Tot dus ver zijn met name in Amerika, Schotland en Japan grote uitbraken beschreven, in Nederland is er nog geen uitbraak beschreven, maar gevreesd wordt dat dit slechts een kwestie van tijd is.
Wel is bekend dat ook Nederlandse runderen drager kunnen zijn van deze bacterie.(Zoönosenrapportage, 1998)
Door een goede hygiene, goed wassen van groenten en schillen, en vlees en groenten goed te verhitten zal de bacterie weinig kans hebben de mens ziek te maken.

Meer informatie over pathogene E.coli

informatie protocol E.Coli VTEC O157: de epidemiologie en de Nederlandse ervaringen. Microbiologische aspecten van vleesverwerking What is E.coli O157:H7? Escherichia coli O157 Outbreaks in England and Wales, Fact-sheet VTEC consumer food safety behavior

---

Clostridia
Clostridia zijn bacterien, waarvan enkele species in deze familie (zeer)gevaarlijke toxinen kunnen vormen.
Het meest beruchte toxine is het botulisme die bij mooi weer in de zomer regelmatig de kop opsteekt en met name voorkomt bij watervogels en vissen.
Besmette dieren raken verlamd en sterven uiteindelijk. De veroorzaker is de Clostridium botulinum, die een gif maakt welk verlammend werkt.
Dode dieren moeten snel uit het water worden gehaald om verdere besmetting te voorkomen.
Mensen die besmet worden met het gif gaan slechter zien en spreken, worden lusteloos en hun spieren worden slapper.
Indien er sprake is van consumptie van vergiftigd voedsel treden er eerst darmklachten en diarree op waarna de ziekte, zonder behandeling, kan leiden tot diverse verlammingsverschijnselen welk uiteindelijk fataal kan verlopen.
De bacterien kunnen zeer goed onder extreme omstandigheden overleven omdat ze instaat zijn, net zoals als Bacillus-soorten, sporen te vormen.
Er zijn diverse Clostridium botulisme soorten. Vroeger was vooral de worstvergiftiging gevreesd welke met name in Zuid-Duitsland voorkwam.
In de jaren twintig werd botulisme geregeld veroorzaakt door ingeblikt voedsel. Dankzij de huidige betrouwbare fabricageprocessen in de levensmiddelenindustrie komt botulisme in commercieel gesteriliseerde glas- of blikconserven niet meer voor.
Andere Clostridia die ziektes bij de mens kan veroorzaken zijn de Clostridium difficile en de Clostridium perfringens welk een milde diarree kunnen veroorzaken, maar bij mensen met een verminderde weerstand ernstigere problemen kan veroorzaken.
De Clostridium perfringens komt voor in de bodemflora, en is ook te vinden in de darmen van vele diersoorten.
Een andere bekende Clostridium is de Clostridium tetanus, die o.a. in de darmen van paarden voorkomt, zonder dat deze het dier ziek maakt.
De bacterie zelf is niet gevaarlijk voor de mens, maar wel het toxinegif wat deze bacterie kan vormen. Dit toxine blokkeert de werking van bepaalde zenuwen en veroorzaak ongecontroleerde krampen van de spieren.

Meer informatie over Clostridia

Botulisme(bestrijding) Botulisme Tetanus Botulisme op de Vogelplas Starrevaart The Pathogenic Clostridia Tetanus vaccinatie

De kattekrabziekte
De kattekrabziekte wordt veroorzaakt door een beet of krab van een kat. De katten kunnen deze ziekte weer krijgen van teken of vlooien.
De Bartonella henselae is de naam van de bacterie die deze ziekte veroorzaakt. Uit een studie gedaan in 1992 bleek dat in 38% van sera van geteste katten antilichamen konden worden aangetoond.
De ziekte is al in 1889 voor het eerst beschreven, maar het duurde tot 1950 voordat de relatie met de kat werd erkend, en pas begin jaren 90 kon men de bacterie, die niet makkelijk te isoleren is, via nieuwe technieken aantonen.
De kattenkrabziekte is een onschuldige ziekte, soms geeft deze hooguit wat koorts, die vanzelf over gaat, maar in het geval van mensen met een verminderde weerstand kan zich een of meerdere rode papels vormen op de plaats waar de krab/beet is geweest.
Deze verdwijnen weer snel waarna na enkele weken een pijnlijke grote lymfklierzwelling kan ontstaan, meestal aan het hoofd, hals of oksel.
In de lymfeklier kan zich dan veel pus ophopen en kan weken en soms maanden aanhouden.
In sommige gevallen kunnen ook ontstekingshaarden in organen als bot, lever, milt of long ontstaan, en in een enkel geval zelfs fataal verlopen.

---

Listeria
Deze bacterie komt vrij algemeen in de natuur voor en kan ook goed onder extreme omstandigheden overleven.
De bacterie kan zich ook vermeerderen in de koelkast en zelfs in de diepvries, maar kan anderzijds niet tegen pasteuriseren en verhitting boven de 70 graden celsius.
De bacterie kan worden terug gevonden in een breed scala aan producten zoals rauwe melkproducten, franse kazen (Camembert en Brie) vleesproducten, gerookte vissen, voedingswaren die niet vers genoeg bewaard worden enz.
De Listeria monocytogenes is de meest pathogene soort van deze bacterie familie, en kan met name bij zwangere vrouwen miskramen, hersenvliesontsteking en bloedvergiftiging veroorzaken.
Bij gezonde mensen zal de Listeria wat griepachtige verschijnselen vertonen. Ook voor mensen met een verzwakt immuunsysteem kan de ziekte ernstigere vormen aannemen.
Uit recent onderzoek is verder gebleken dat de Listeria bacterie zich ook kan ophouden en vermeerderen in de galblaas zonder dat de gastheer ziek wordt. Hiermee zou een drager dus ook een potentiele besmettingsbron kunnen zijn voor zijn omgeving.
In Nederland mag kaas niet meer van rauwe melk worden gemaakt, maar in het buitenland geld deze plicht niet, zodat met name de buitenlandse rauwe kazen een risico vormen.
Ook komt Listeria voor in fast-food producten die vaak onvoldoende verhit worden.

Meer informatie over Listeria

Public health division: a fact-sheet Division of bacterial and myotic diseases: listeria A scientific article about Listeria Controlling Listeria in Crab Processing Plants U.S. Food & Drug Administration about Listeria Zwangerschap en Listeria Voedingscentrum over Listeria

Psittacose
Psittacose wordt veroorzaakt door de Chlamydophila psittaci, een bacterie die voorkomt bij vogels.
De ziekte werd al voor het eerst in 1894 beschreven bij papegaaien, maar de bacterie komt bij meer vogels voor.
De ziekte komt zelden voor bij de mens, maar in die gevallen dat mensen besmet raken kan de ziekte ernstig verlopen.
Met name kwekers, poeliers en vogelbezitters lopen risico's.
De Chlamydophila bacteriën zijn afhankelijk van een gastheercel. Buiten de cel komen de Chlamydiophilae voor als infectieuze elementaire deeltjes (elementary bodies), welke vrij lang kunnen overleven.
De mens kan een lichte griep-achtige ziekte krijgen, maar ook rilkoortsen, ernstige longontstekingen en infecties aan het hart, pancreas e.d behoren tot de mogelijkheden, terwijl zwangeren het risico op een abortus van de vrucht lopen.
De incubatietijd is vrij lang, wat verklaard wordt door het feit dat de infectieuze deeltjes eerst een passage moeten maken langs de lever en de milt, alvorens ze via de bloedbaan de longen kunnen binnendringen.

Meer informatie over psittacose

Psittacose Parkietengids Psittacosis What you should know about…psittacosis

De Q-koorts.
De Q-koorts wordt veroorzaakt wordt door Coxiella burnetii, een bacterie die tot de familie van Rickettsiae behoort.
De bacterie is niet met de normale gram-kleurings techniek onder de microscoop te zien, en wordt aangetoond via het bepalen van de aanwezigheid van antistoffen in het bloed tegen de bacterie.
De bacterie komt bij kleine hoefdieren, maar ook bij honden en katten voor.
De mens wordt besmet via inademen van aerosolen van besmet materiaal(placenta, faeces, urine en wol) van vee, schapen en geiten, en mogelijk ook na het drinken van besmette melk.
Daarnaast blijken ook teken een drager te zijn van deze bacterie.
Vooral mensen die beroepsmatig met kleine hoefdieren werken lopen een extra risico.
De Q-koorts komt ook in Nederland voor. Tijdens een onderzoek werd bij 45.5% van onderzochte personen, die tot de risicogroepen behoorde, antistoffen aangetoond tegen de C.Burnetii.
De Q-koorts verloopt vaak subklinisch. In die gevallen dat de ziekte wel echt klinisch wordt ziet men een griepachtig ziektebeeld, zoals koorts, moeheid, spier- en hoofdpijn, alswel braken en diarree.
De wijze van besmetting bepalen de klinische verschijnselen. Bij besmetting via aërosolen, via de luchtwegen is de kans het grootst op ontstekingen aan de luchtwegen, terwijl bij besmetting via inname van melk, de kans op ontstekingen aan de lever het grootst zijn.
Daarnaast kan een hersenvliesontsteking, myocarditis of pericarditis voorkomen.
In Nederland worden zo'n 20 gevallen per jaar gedetecteerd.
Q-koorts werd voor het eerst beschreven in Australië, maar komt bijna overal ter wereld voor.

Meer informatie over Coxiella burnetii(Q-koorts)

Infectiebulletin - Bioterrorisme Q-koorts Infectieziekten:Q-koorts Mode of transmission

De Salmonella
De Salmonella is, naast de Campylobacter, de bekendste en meest voorkomende bacteriele zoonose.
Iedereen heeft wel eens een keer aan de lijve ondervonden wat de gevolgen waren van het eten van niet goed gegrilde kip, of eten van een zacht-gekookt eitje.
De salmonella komt met name voor door het eten van kip, kalkoen en eieren.
Uit onderzoek bleek dat in 2000 44 % van de kippen besmet was met Salmonella en/of Campylobacter, in 1999 was dat 36%.
Jaarlijks worden er ruim 150 duizend mensen ziek ten gevolge van het eten van met Salmonella (50.000) of Campylobacter (100.000) besmet vlees.
Sinds 1997 wordt gewerkt aan het verminderen van besmette kippen. In Zweden is dat al eerder gedaan en komt de Salmonella bij pluimvee al nagenoeg niet meer voor.
Het voorkomen van besmet pluimvee is ook gerelateerd aan de seizoenstijd. In de zomermaanden is de besmettingsgraad aanzienlijk hoger dan in de winter.
De dieren zelf worden niet ziek, maar zowel het vlees als de mest vormen een potentiele besmettingsbron.
De meeste mensen zullen niet al te ziek worden, in de meeste gevallen wat ongemak ten gevolge van diarree, darmkrampen, misselijkheid en koorts.
Na 4 dagen zijn de meeste mensen weer beter, maar bij risicogroepen als jonge kinderen, zwangeren, ouderen en mensen met een verminderde weerstand kan de ziekte een vervelender verloop krijgen.
Er zijn genoeg voorbeelden van bejaarden die overlijden na het eten van met Salmonella besmet voedsel.
Het goed koken/bakken/grillen van potentiele bronnen als kip, kalkoen en eieren, alsmede het gebruik van rauwe eieren vervangen dan wel beperken zal het risico van een besmetting fors verminderen.
Het produktschap voor vee, vlees en ei heeft een aantal aanbevelingen gemaakt om besmetting te voorkomen

Meer informatie over Salmonella

Informatie Produktschap VVE Informatie over gastro-enteritis Voedselinfecties Diagnose en behandeling Public health div.: salmonellosis Reducing the risks S.enterica and its Effect on Food-Borne Illness Information about Salmonella CDC: disease info-salmonellosis US-food: Salmonellosis The salmonella page About Salmonella Dossier Salmonella Voedselproducerende dieren als mogelijke bron VWA en Salmonella

---

De ziekte van Weil en Rattebeetkoorts
De ziekte van Weil wordt veroorzaakt door leptospirosen.
De rat, en zijn urine, is in de meeste gevallen de voornaamste besmettingsbron. Mensen die met dit besmette water in aanraking komen kunnen ziek worden.
Met name rioolwerkers, tuinders, militairen en landbouwers lopen grotere risico's.
De symptomen zijn vergelijkbaar met een plotseling opkomende griep met acute hoge koorts tot 40° Celsius, koude rillingen, hoofdpijn, rugpijn en spierpijnen, meestal in de kuiten.
De incubatietijd (tijd tussen besmetting en ziekte) bedraagt cirica 5 tot 14 dagen.
Als er geen behandeling optreedt kunnen de lever en de nieren worden aangetast, waardoor geelzucht kan optreden.
In Nederland worden gemiddeld zo'n 30 personen per jaar besmet.
Naast de rat komt de leptospirose ook bij honden voor. Om die reden worden honden vaak gevaccineerd tegen de leptospirose.
Om het risico van besmetting te beperken kunnen mensen die in zoet water zwemmen het beste alle huidletsels met waterdichte pleisters afdekken.
Contact met ratten of hun urine vermijden, niet in verdacht water zwemmen of duiken en geen water inslikken.
Vooral in het najaar komt de ziekteverwekkende bacterie veelvuldig voor.

Rattebeetkoorts
De rattebeetkoorts wordt veroorzaakt door de spirillum of de Streptobacillus moniliformis.
Deze bacterien komen voor in de neus en farynx holtes en wordt via urine en faeces uitgescheden.
de mens raak besmet na contact met besmet water of na een beet van een rat.
Met name mensen die beroepshalve werken met ratten lopen een groter risico.
Na 10 dagen ontstaan griepachtige verschijnselen zoals koorts, hoofdpijn, braken, diarree e.d. , waarna enkele dagen later ernstigere ziekteverschijnselen, waaronder ontstekingen aan de hartkleppen.
De Streptobacillus moniliformis wordt voornamelijk in Amerika gevonden, de Spirillum zal men meer terugvinden in Azie.
De infectie veroorzaakt door de Streptobacillus wordt ook wel Haverhill Fever genoemd, na de uitbraak in 1926 in het plaatsje Haverhill.

Meer informatie over de ziekte van Weil

infectieziekten info Ziekte van Weil Protocol keuringsdienst van waren beroepsziekten Haverhill disease

Tularemie:
Tularemie is een bacteriële zoönose veroorzaakt door een bacterie genaamd Francisella tularensis.
De bacterie komt voor bij knaagdieren, maar ook bij schapen, paarden, honden, katten en primaten en kan bij deze dieren een dodelijke sepsis veroorzaken.
De bacterie wordt overgedragen naar de mens via beten van bloedzuigende insecten of via direct contact met de besmette dieren of besmet materiaal.
De bacterie infecteert de mens via de huid, slijmvliezen, maag en luchtwegen waarna de bacterie zich via de lymfeklieren verspreid naar allerlei organen welke de bacterie dan aantast.
Binnen 24 tot 48 uur verschijnt er een ontstoken blaar op de plaats van infectie, die zich met pus vult.
Een en ander gaat gepaard met hevige koortsaanvallen, hoofd-, spier- en gewrichtspijnen en vaak zwellingen van lymfeklieren.
Tularemie komt al lang voor, de eerste besmettingen werden al in 1837 beschreven.
Vanwege de hoge giftigheid en het vermogen van de bacterie om lang onder natuurlijke omstandigheden te overleven wordt de bacterie ook genoemd als mogelijk biologisch wapen.
De diagnostiek van deze bacterie moet in speciale laboratoria gebeuren. Meer over de diagnostiek vind je onder de link tuleremie diagnostiek.
Tularemie wordt vermoed bij iemand die na een tekenbeet of zelfs na gering contact met in het wild levende zoogdieren, vooral konijnen, plotseling de symptomen vertoont en de voor de infectie karakteristieke zweren ontwikkelt.
In 6% van de onbehandelde gevallen verloopt de ziekte fataal.
De ziekte komt in Noord-Amerika, Europa, midden-oosten en Rusland en Japan voor.
In Nederland is nog geen melding van de ziekte geweest.

Informatie over tulamerie

Tularemie Infectieziekten protocol Tularemie diagnostiek Tularemie en bioterrorisme Beroepsziekten: tularemie factsheet: tularemie

Overige bacteriele zoonosen:
Een aantal bacterien die voorkomen bij dieren kunnen sporadisch ook ziektes bij de mens veroorzaken. Theorerisch zijn dit dan ook bacteriele zoonosen, maar vanwege de geringe vatbaarheid van de mens voor de bacterie, danwel de kleine risicogroep wordt er weinig aandacht aan deze groep bacterien besteed.
Voorbeelden van deze bacterien zijn de :
Streptococcus suis, een bacterie die ernstige problemen veroorzaakt in de varkenshouderij en met name mensen die beroepsmatig veel in contact staan met (potentieel besmet) varkensvlees, kunnen aandoeningen oplopen zoals hersenvliesontsteking, gewrichtsontsteking en ontstekingen van het hart ten gevolge van deze bacterie.

Capnocytophaga canimorsus, is een bacterie die normaal bij honden en katten voorkomt (met name in de mond), en bij mensen met een verminderd immuunsysteem (nadat ze zijn gebeten) vervelende complicaties (zoals sepsis, meningitis, necrose (leidend tot amputatie), nierfalen of shock) kan veroorzaken die zelfs in 30% van de gevallen dodelijk verlopen.
De bacterie werd voor het eerst in 1962 geisoleerd in Amerika, de bacterie is moeilijk te isoleren vanuit een wond, zodat niet uitgesloten kan worden dat de bacterie vaker tot fatale afloop heeft geleidt.
Ook kan de bacterie worden overgebracht via krabwonden, veroorzaakt door katten.

De Mycobacterium paratuberculosis is een familielid van de beruchte tuberculose-bacterie.
De M.paratuberculosis veroorzaakt paratuberculose bij met name melkvee.
De laatste tijd zijn er aanwijzingen gevonden dat de ziekte van Crohn worden veroorzaakt door deze bacterie.De mens zou besmet kunnen worden door het drinken van besmette "rauwe" melk of eten van besmet kalfsvlees.

Erysipelothrix rhusiopahtiae is de veroorzaker van erysipeloid, een op wondroos lijkende aandoening die vooral bij slachters voorkomt.
Erysipelothrix rhusiopathiae werd al in 1876 geisoleerd door de microbioloog Koch.
De bacterie komt normaal voor in grond en water, en geeft met name ziektes bij varkens, schapen, kalveren, vissen, en pluimvee.
Er kunnen diverse stadia optreden van de ziekte van acuut (sepsis, koorts, uitdroging, diarree), subacuut (vlekziekte) tot chronisch (arthritis, endocarditis).
De mens kan besmet raken met krab/snij-incidenten met besmette dieren.

De Yersinia enterocolitica en Yersinia pseudotuberculosis zijn familieleden van de Yersinia pestis, de veroorzaker van de pest (zie elders).
De bacterien komen voor bij varkens, vogels, bevers, katten en honden.
De bacterien veroorzaken een gastro-enteritis bij de mens.
De Yersinia enterocolitica kan ook via besmet water en voedsel worden overgedragen, zoals vlees (varken, rund, lam, etc.), oesters, vis en rauwe melk.

Informatie overige bacteriele zoonosen

Streptococcus suis: vaccin en diagnostisch onderzoek Aerogenous infection of Streptococcus suis Capnocytophaga canimorsus Onderzoek naar paratuberculosis. Agrarische info paratuberculose Erysipelothrix rhusiopahtiae Yersinia pseudotuberculosis en enterocolitica

---

Informatie over (bacteriele) zoonosen

Bacteriel zoonotics Zoonotic diseases Diseases from dogs The Humane Control of Wildlife in Cities Petplace PDF-file zoonotic diseases Institutional Animal Care and Use Committee Zoonotic bacterial diseases Zoonotic diseases Bacterial infections Mycobacterium Bovis and zoonotic tuberculosis Zoonoses and zoonotic

---

.

.