Dagboek van een amateur tuinder 2004

Het weer liet het verder niet echt toe om een begin te maken met het spitwerk. Januari is een maand waarin je normaal gesproken meer thuis zit dan op de tuin.

Tuinders zijn in hoge mate afhankelijk van het weer. In dit dagboek zal ik dan iedere maand afsluiten met een maandoverzicht over het weer in deze maand.

Intermezzo: Het weer in Januari

Met in De Bilt een gemiddelde temperatuur van 3,6 °C tegen een langjarig gemiddelde van 2,8 °C was januari zacht. De eerste dagen van het nieuwe jaar verliepen koud. Op 3 januari werd in de Woensdrecht de landelijk laagste temperatuur gemeten: -11,4 °C. Op nieuwjaarsdag viel in de westelijke helft van het land langdurig sneeuw. Op de 4e was het door ijzelvorming op uitgebreide schaal glad. Van 4 tot en met 25 januari lag de temperatuur eerst ruim boven en later rond het langjarige gemiddelde. Rond het midden van de maand en op de laatste dag viel veel neerslag. 11, 16, 19 en 31 januari waren zeer natte dagen met respectievelijk 12, 12, 21 en 13 mm neerslag gemiddeld over het land. Het einde van de maand, behalve de 31e, verliep vrij koud. Op 28 en 29 januari vielen talrijke sneeuwbuien, plaatselijk vergezeld van onweer en zware windstoten. Op veel plaatsen in het binnenland ontstond een tijdelijk sneeuwdek dat in de oostelijke helft van het land plaatselijk aangroeide tot ruim 10 centimeter. In totaal werden in De Bilt tien vorstdagen en één ijsdag genoteerd tegen 13, respectievelijk vier normaal. De landelijk gemiddelde hoeveelheid neerslag was 114 mm tegen 69 mm normaal. Daarmee eindigde januari zeer nat. De maandsom van de neerslag bedroeg in De Bilt 123 mm tegen 67 normaal. Het landelijk gemiddelde aantal zonuren van 50 was vrijwel gelijk aan het langjarig gemiddelde van 52 uren. In De Bilt scheen de zon 48 uren tegen 52 normaal. Op 12 dagen scheen de zon er in het geheel niet. In de avond van de 31e veroorzaakte een actieve depressie in het westen enige tijd storm. In het hele land kwamen zware winstoten voor, in de westelijke kustprovincies zeer zware windstoten. De windstoten veroorzaakten overlast en plaatselijk schade. Vorig jaar bedroeg in De Bilt de gemiddelde temperatuur 2,5 °C, de hoeveelheid neerslag 77 mm en het aantal zonuren 66.

Februari

Februari begint ongewoon warm de temperatuur stijgt naar lente-achtige waardes van 16 graden, en de natuur reageert dan gelijk. Krokussen en sneeuwklokjes staan ineens in volle bloei, maar helaas is de neerslag niet minder en worden we geteisterd met zware buien, die het tuinland tot een modderig geheel omtoveren, en spitten nog niet echt mogelijk maakt.
Het wachten is op die paar droge dagen zodat een start kan worden gemaakt om de mest in de grond te spitten en de tuin gereed te maken voor het nieuwe seizoen.
Half februari is het dan eindelijk droog en kan ik gelijk aan de slag. De berg mest rij ik snel uit over het land en ik maak een start met het spitten. Al snel ligt 1/3 van de tuin om.
Ook kunnen er nog wat spruiten geoogst worden, en ook de prei begint nu aardig dik te worden.
De laatste weken van februari daalt de temperatuur weer, en ziet het ineens wit uit, wederom ligt het werken op de tuin stil.
De sneeuw en kou houden de rest van Februari aan.

Intermezzo: Het weer in februari

FEBRUARI 2004 was met een gemiddelde temperatuur van 4,8 °C tegen 3,0 °C normaal zacht. Vooral het begin van de maand verliep uitzonderlijk zacht. Zo werd het op 4 februari in Eindhoven 18,0 °C. Nooit eerder was het zo vroeg in het jaar zo zacht, ook niet in De Bilt waar op 3 en 4 februari achtereenvolgens 16,1 °C en 16,6 °C werd gemeten. Pas op 19 februari daalde de etmaalgemiddelde temperatuur voor het eerst onder het langjarig gemiddelde. De rest van de maand verliep licht winters met in de nachten op veel plaatsen vorst. Het aantal vorstdagen (dagen met een minimumtemperatuur lager dan 0,0 °C) kon hierdoor in De Bilt toch nog oplopen naar 12 tegen 13 normaal. Op geen enkel KNMI-station werd een ijsdag (dagen waarop het gedurende het hele etmaal vriest) genoteerd. Normaal telt februari in De Bilt twee ijsdagen. Met gemiddeld over het land 73 mm neerslag (De Bilt 79 mm) tegen normaal 49 mm was februari nat. De eerste tien dagen van de maand verliepen zeer nat met op een aantal plaatsen ruim 65 mm neerslag. Daarna stond het weer geruime tijd onder invloed van een hogedrukgebied en bleef de hoeveelheid neerslag beperkt tot enkele millimeters. Vanaf de 22e tot het einde van de maand stond er een gure noordweststroming. Regelmatig vielen er winterse buien. Soms kon zich tijdelijk een sneeuwdek vormen en trad gladheid op. In de ochtend van de 26e veroorzaakte sneeuwval lange files op de wegen in de Randstad. Plaatselijk viel tijdens de spits in korte tijd 5 tot 10 cm sneeuw. In de nacht van 26 op 27 februari viel in het zuidwesten plaatselijk ruim 15 cm sneeuw. De landelijk gemiddelde hoeveelheid zonneschijn week met 87 uren maar weinig af van het langjarige gemiddelde van 81 uren. In De Bilt komt de maandsom uit op 80 uren tegen 82 normaal. Vorig jaar bedroeg in De Bilt de gemiddelde temperatuur 1,8 °C, het aantal uren zonneschijn 158 en de neerslagsom 29 mm.

---

Maart

In Maart was het voornamelijk spitwerk wat verricht werd, al werkte het weer niet echt mee, eerst te koud en later veel regen.
Ook heb ik peulen en capucijners in de derde week van maart in een tampax bak met potgrond gelegd en deze buiten gezet.
De laatste week van maart heb ik verder bloemkool, witte kool, sla, paprika en bleekselderij in zaaibakjes binnen gezaaid.
Eind maart, zo na 4 dagen, waren de koolplanten al ontkiemd en heb ik deze buitengezet om af te harden.

Intermezzo: Het weer in maart

Maart was met een gemiddelde temperatuur van 5.9 graden normaal voor de tijd van het jaar, al waren de uitersten (zowel minimum als maximum) afwijkend. De eerste 12 dagen van de maand verliepen vrij koud, met in de nacht vorst en overdag's temperaturen tussen 0 en 5 graden. Tussen 12 en 22 maart steeg de temperatuur snel, waarbij metname 17 maart een zeer fraaie lentedag was met op enkele plaatsen temperaturen boven de 20 graden. Tussen 18 en 22 mei viel er vervolgens veel regen, metname 19 maart met 10mm neerslag was zeer nat, terwijl op 20 maart een zware storm opstak. Na 21 maart zakte de temperatuur weer, met wederom hier en daar nachtvorst. Aan het eind van de maand werd het al snel weer warmer en zonniger. In De Bilt scheen de zon deze maand het minst, 125 zonuren tegen 114 normaal.

---

April

April begint redelijk zacht maar al snel geven de weersvoorspellingen weer het gevreesde sombere beeld.
Thuis komen de peulen en capucijners ( na ongeveer 2 weken) ook boven de grond uit.
De koolplanten heb ik inmiddels verspeend in potjes, 2x20 stuks.
De sla-plantjes komen ook net boven de grond uit, de overige zaaibakjes vertonen nog geen tekenen van leven.
In week 2 van april komen ook de bleekselderij en paprika planten boven de grond uit.
Het weer wordt weer wat beter dus tijd om weer even verder te gaan met spitten.
Op de 19e en 20e poot ik de opperdoezen, frieslander en alvast wat Texla. De peulen en capucijners zet ik verder ook in de tuin, twee per pootgat aan beide kanten van de haag.
De haag bescherm ik met netten tegen vogels.
Daarnaast zaai ik 3 rijen met spinazie, op de plek waar straks de staakbonen moeten komen (dan moet de spinazie er al weer uit zijn) , een rij radijs en twee rijen kervel.
De prei die ik net geoogst hebt heeft een beginnende pijp, een teken dat de resterende prei ook op kort termijn moet worden geoogst.
Het nieuwe aardbeienbed herstel ik. Enkele maanden terug was de worteldoek door een storm losgeraakt en had een aantal planten mee weggetrokken.
Van de chrysanten die ik heb laten staan van vorig jaar blijken toch 6 planten weer blad te vormen. Deze planten laat ik dus staan.
De inhaal race is ingezet, want ten opzichte van 2003 loop ik wat achter, maar als ik om me heen kijkt zie ik dat ook de andere tuinders hetzelfde probleem hebben.

Intermezzo: de biltse does

Via de email krijg ik herhaaldelijk de vraag hoe ik aan opperdoezen als pootaardappel komt. De oplossing is heel simpel, gewoon van de groenteboer. Daar haal ik rond augustus 1 a 2 kilo opperdoezen die ik vervolgens de winter overhoud (donker en koel). Let erop dat de aardappels niet behandeld zijn tegen spruiten, want dan komt er van de oogst weinig terecht. In April is het een kwestie van de lange uitlopers verwijderen en vervolgens de aardappels poten. Het resultaat is medio july een heerlijke aardappel, die we vanwege de beschermde naam, maar geen opperdoes maar Biltse does zullen noemen.

Op 25 april poot ik de plantuien, sjalotten en zaai ik tussen de uien door, in regels, de wortels (zomer en winter).
Verder zaai ik twee rijen prei, en twee rijen met inmaakuitjes.
Tot slot poot ik het resterende deel van de late aardappels, de texla's.
Nog even schoffelen en het andere aardbeienbed onkruidvrij maken. Inmiddels zijn de eerste bloemen in de aardbeien planten weer zichtbaar.
Thuis verspeen ik de slaplanten, 14 stuks, dus van de voorgetrokken zaadjes is maar weinig opgekomen.
Ook de paprika verspeen ik, 2x 12 plantjes, waarbij ik het ene deel binnen verder zet en het andere deel buiten laat staan.
Aan het eind van april heb ik de hele tuin weer omgespit, maar tegelijkertijd zie ik het onkruid ook weer dreigend omhoog komen.

Intermezzo: Het weer in april

April was zeer zacht (gemiddelde temperatuur 10.4°C tegen 8.3°C normaal). De maand begon goed met temperaturen boven de 20 graden en veel zon, maar al snel daalde de temperatuur en kwam in week 2 zelfs nog een paar nachten lichte nachtvorst voor. In de tweede helft van April werd het weer warmer met wederom enkele dagen boven de 20 graden. De zon scheen in april 184 uur tegen normaal 162 uur, de hoeveelheid neerslag was echter normaal 46 mm tegen 44 mm normaal waarbij met name in de laatste dagen van de maand fikse buien ontstonden die veel neerslag gaven in korte tijd. Verder was de hoeveelheid neerslag nogal grillig verdeeld over het gehele land. In De Bilt werd 33 mm neerslag afgetapt tegen normaal 45 mm.

---

Mei:
De eerste week van mei oogst ik de laatste prei. Een deel is dan al doorgeschoten en kan direct de composthoop op.
Verder begint nu de strijd tegen onkruid die nu welig begin te groeien. Voor de nog braak liggende stukken kan ik dan met schoffel en onkruidsteker het onkruid goed bestrijden, maar dat ligt anders voor de net ingezaaide stukken grond. Hier is het wachten op de opkomen van het zaai/pootgoed zodat ik dit niet voortijdig wegschoffeld.
Verder koop ik nog wat chrysanten stekken die ik gelijk in de tuin zet.
Ook de witte kool en bloemkool zet ik in de tuin uit.
De opgekweekte paprika planten zet in deels in een tampaxbak zonder bodem en andere planten zet in in de buitengrond zonder bescherming. Het is avontureren met de paprikaplanten maar dat maakt het tuinieren juist zo leuk.
De tweede week van Mei begint vrij koud, tijd dus om wat aan het hekwerk te doen en onkruidbestrijding.
Verder zet ik de staken alvast neer zodat de tuin steeds verder gevuld raakt.
De gezaaide preiplanten komen inmiddels op, evenals de wortels en de uien. Ook de aardappels komen op.
De aardbeien staan in bloei en hier en daar zijn zelfs de eerste groene aardbeien al zichtbaar.
In de derde week van Mei plant ik de bleekselderij, die ik thuis opgekweekt had in de tuin, evenals gekochte sla en andijvie planten, 2 courgette planten en chrysanten stekken.
Verder zaai ik nog enkele rijen met snijbiet en rode biet.
Op 21 mei zaai ik thuis de mais, zonnebloem, courgette, pattison, fleskalebas, sweet dumpling, turkse muts, diverse kallebassen, sierkool en spruitkool.
23 mei leg ik de stamslabonen, 4 a 5 bonen bij elkaar met een afstand van ca 30 cm ertussen, en de snijbonen (5 bonen per staak) in de grond.
Daarnaast oogst ik de eerste spinazie.
De laatste dag van mei bind ik de capucijners en de peulen op. De eerste bloemen verschijnen in de peulen terwijl de caupcijners inmiddels tot halverwege zijn gegroeid.
Ik kan verder de eerste radijs en de eerste aardbeien oogsten.
Door het warme weer is schoffelen voldoende om het onkruid te bestrijden, maar de verwachtingen zijn dat er weer regen gaat vallen.
Verder leg ik ook de staakbonen in de grond. 5 per staak.
Daarnaast zaai ik weer wat spinazie, meiraapjes, knolvenkel en koolrabi.
De spruitkool en de zonnebloemen die ik thuis gezaaid hebt, komen inmiddels mooi boven de grond.

Intermezzo: Het weer in mei

Mei was een droge maand met slechts 23mm neerslag tegen 57 mm normaal, waarmee deze maand zelfs in de top10 van droogste Mei-maanden sinds 1901 komt. De meeste neerslag viel in het begin en aan het eind van de maand. De gemiddelde temperatuur was iets lager dan normaal, al waren de laatste dagen met een gemiddelde van 23 dagen zeer goed en zonnig te noemen. Het gemiddeld aantal zonuren was normaal. S'avonds kon het nog best koud worden en hier en daar was er zelfs sprake van vorst aan de grond.

---

Juni:
Begin Juni zet ik de eerste mais en zonnebloemen al uit in de tuin. De pattison en kalebassen die ik thuis gezaaid hebt komen maar zeer langzaam uit, evenals de sierkool.
Op de tuin duurt het ook even voordat de gelegde bomen uitkomen, maar de 2e week van Juni komen de eerste bonen uit de grond.
Helaas heb ik veel last van een mol die de tuin flink omwoelt. Ik heb ook nog andere loges op de tuin, hommels.
Eerst dacht ik dat ze onder de tegels van het tuinhuisje kropen om te schuilen maar inmiddels ben ik erachter dat de hommels een onderkomen onder mijn tuinhuisje hebben gevonden.
Op internet kom ik een leuke website tegen van Frans en Elly de Hommel waar veel informatie te vinden is over hommels en mij voldoende gerust stellen om het nest met rust te laten.
Het oogsten van de aardbeien gaat gewoon door, de oogst wordt groter, evenals de aardbeien.
Voor de rest is het voornamelijk schoffelen geblazen tegen het onkruid.
Ook de thuis opgekweekte zonnebloemen zet ik nu in de tuin.
De derde week van Juni oogst ik wederom aardbeien en de eerste peulen.
Wederom is het tijd om onkruid te wieden want het weer is vochtig en benauwd,ideaal weer voor onkruid, m maar gelukkig ook goed voor de groenten op de tuin die het erg droog hadden.
Op de 20ste zet ik de thuis opgekweekte mais en de thuis opgekweekte pattison, courgettes en kalebassen in de tuin.
Wederom oogst ik weer peulen en aardbeien, die nu bijna allemaal geplukt zijn.
De capucijners komen goed op maar zijn nog niet gereed op te oogsten.
Wel heb ik mijn eerste 4 courgettes (van 2 planten) en haal ik 2 kroppen andijve en 2 kroppen gewone sla uit de tuin.
Ook zaai ik weer nieuwe groenten zoals ijsbergsla, lola rosso en ramenas.
De gezaaide prei is tijdens de droge periode totaal verdord en moet ik als verloren beschouwen.
Eind juni oogst ik weer 5 malen peulen, 4 courgettes en 2 kroppen sla.
De storm heeft zijn tol ge-eist voor de pruimen, een aantal pruimen liggen nu op de grond.
De oogst van de aardbeien is afgelopen. De rode bessen kunnen wel weer geplukt worden.
Wederom schoffelen want het onkruid blijft groeien.

Intermezzo: Het weer in juni

De gemiddelde temperatuur was in Juni 15.5 graden (normaal 15.2 graden) waardoor Juni als warm de boeken ingaat. Deze warmte was met name te danken aan de periode tussen 6 en 9 juni met 3 dagen boven de 25 graden, maar daarna volgde een periode van koel wisselvallig weer met een temperatuur die vaak onder de 20 graden lag. Op de 23e Juni trok een actieve depressie over het land die een hevige storm veroorzaakte. Aan het eind van de maand steeg de temperatuur weer iets zodat Juni eindigde met 12 warme dagen, wat normaal is. De neerslag was ook normaal maar wel binnen een paar dagen dan wel uit zware buien(tijdens de 23e en 24e). Ten opzichte van vorig jaar was de maand Juni beduidend minder, in 2003 was de gemiddelde temperatuur 17,8 °C, de hoeveelheid neerslag 35 mm en het aantal zonuren 254.

---

Juli
De zomer wilt maar niet echt beginnen, het blijft koud voor de tijd van het jaar en nat en dat is op de groei van de groenten flink te zien.
Alleen het onkruid lijkt er weinig last van te hebben en tussen de aardappels door schiet de heermoes nu omhoog.
Begin juli oogst ik het eerste maaltje capucijners, en waarschijnlijk het laatste maaltje aan peulen.
Ook oogst ik nog wat andijvie en sla, die het goed doen.
De bonen groeien gestaag evenals de uitgezette mais, zonnebloemen en andere planten.
De bladeren van de Frieslanders (aardappelen) worden geel dus besluit ik maar om dit aardappelveld te rooien.
De opbrengst is nog 3 volle emmers, maar de aardappels zijn wel relatief klein.
De overgebleven chrysanten van vorig jaar staan al in bloei, helaas zitten ze ook vol met luis.
Op 13 juli oogst ik wederom de capucijners, de laatste andijvie en 2 slaplanten. De ijsbergsla moet erook uit alleen zijn deze helaas verrot.
Verder heb ik weer 3 courgettes.
Ook de opperdoezen rooi ik nu, circa 3 emmers, en ook hier geld dat de aardappels relatief klein zijn.
Op de vrijgekomen plek zet ik de spruitkool neer.
De tweede helft van juli zijn de pruimen ineens rijp, dus oogsten en opeten voordat de wespen dat doen die er massaal op af komen.
Ook de spitskolen kunnen geoogst worden, maar de bloemkolen kunnen direct de composthoop op, m.u.v. de wortels want daar zit knolvoet in.
De peulen de de capucijners zijn nu echt aam het eind, en ik haal de haag dan ook weg.
Helaas is ook het onkruid weer massaal aan het groeien geslagen en besteed ik eind July dus 2 dagen aan voornamelijk onkruid wieden.
Verder oogst ik eind july de eerste polbonen, en de snijbiet.
De koolrabi haal ik weg, deze is massaal aangevreten.
Ook de bieten zijn bijna groot genoeg om geoogst te worden, en de meiraapjes, tja hoe groot moeten die nu eigenlijk zijn.?
Ook zijn de eerste paprika's zichtbaar, ook een experiment net zoals de meiraapjes.
Verder haal ik de sjalotten eruit, om te laten drogen. Het natte weer heeft wel zijn tol ge-eist wat veel sjalotten zijn al aan het rotten.
Ook de aardappels moeten regelmatig gecontroleerd worden, en ook hier is weer uitval door rotte aardappels.

Intermezzo: Het weer in juli

Juli kan het best omschreven worden als een koele en natte maand. De temperatuur lag met een gemiddelde van 16.7 graden (normaal 17.4 graden) aan de lage kant. Met name de eerste twee weken waren koud met een gemiddelde temperatuur van 15 graden. Juli was ook een natte maand, pas de laatste week van Juli verliep geheel droog. De koele eerste weken viel er vrijwel dagelijks neerslag. Er waren verder ook veel zware buien, met name op 2, 3 en 17 juli viel er veel regen. Gemiddeld viel er 105mm neerslag tegen normaal 70mm. Juli telde 4 sombere dagen zonder zon, maar omgekeerd waren er ook veel dagen met zon, waardoor het gemiddelde aantal uren zon met 218 uur hoger was dan normaal (201 uur).

---

Augustus
Begin Augustus oogst ik wederom polbonen, en neem ik gelijk een bos wortels mee. Daarnaast hebben nu ook de eigen gekweekte courgetteplanten de eerste courgettes die geoogst kunnen worden.
De kalebassen groeien inmiddels goed door, eigenlijk ziet de gehele tuin er groen uit. De vele regen heeft ook zo zijn voordelen.
Op 4 augustus haal ik ook de pootuien uit de grond, ook hier tref ik een aantal rotte uien aan, maar dat is gezien het natte weer niet zo vreemd. De grond is op een paar cm diepte nog behoorlijk vochtig, ondanks het warme en zonnige weer. De bovenlaag is echter droog en dat is dus ideaal om het onkruid weg te schoffelen.
Verder rooi ik de eerst gepootte late aardappels, het loof is aan het afsterven maar de aardappels zelf zijn nog aan de kleine kant, enkele uitzonderingen daargelaten.
De andere deel met late aardappels moet ik dus maar wat langer laten staan om grote aardappels te krijgen.
Verder oogst ik ook weer wat courgettes, 3 stuks maar dat gaat de gehele zomer nu wel door.
1 week later zijn er weer de nodige courgettes te oogsten, en oogst ik verder weer de polbonen.
De staakbonen zijn ook bijna oogstbaar, evenals de snijbonen.
Het droge warme weer is volgens de weerberichten bijna ten einde, dus nogmaals schoffelen en wat oud vuil van de tuin halen.
De tweede helft van Augustus wordt het weer inderdaad een stuk wisselvalliger, dus de onkruid krijgt weer een kans al kan ik die er toch redelijk onder de duim houden.
De staakbonen worden verder geoogst evenals de snijbonen. Van beide bonen heb ik een redelijk grote opbrengst.
Helaas geld dat niet voor de rode bieten, waar de woelmuizen mij voor zijn geweest en ik alleen fors aangetaste bieten overhoud.
De polbonen haal ik verder in de 3e week uit de grond, met nog net 2 kleine maaltjes bonen.
In de 4e week moet ik mijn optimisme over de opbrengst van de snijbonen temperen als blijkt dat de haag een stevige storm niet doorstaan heeft.
Ik oogst snel nog zo'n 3 maaltjes maar vrees dat het daarbij zal blijven.
Verder snij ik weer wat chrysanten af, ze zijn vroeg, maar gelukkig niet minder mooi.
Ook de paprika's kunnen, zij het nog wat aan de kleine kant, geoogst worden.
Op 29 Augustus haal ik ook de laatste late aardappels uit de grond, een redelijk grote oogst met een aantal grote aardappels, ideaal voor de stampot in de winter.
Daarnaast oogst ik nog enkele maaltjes bonen en snijbonen en wat wortels.
Ook oogst ik de eerste pattison en zijn de zonnebloemen inmiddels ook mooi aan het bloeien.
De bietenoogst haal ik eruit en moet ik als verloren beschouwen, de muizen hebben de oogst teveel aangetast.
De kalebassen groeien inmiddels weelderig verder en bezetten een groot deel van de tuin.
Ook de chrysanten bloeien mooi en wederom kan ik mijn vrouw thuis verrassen met een grote bos bloemen.
Over enkele dagen is het herfst maar de tuin begint al een beetje in herfst stemming te verkeren. De weersverwachtingen voor de laatste dagen van Augustus zijn wederom slecht, het natte weer in Augustus heeft zijn sporen ook in de tuin nagelaten. De onkruidbestrijding is moeilijk en de oogsten varierend.
Augustus was een maand van uitersten. Augustus begon met een hittegolf, waarbij de eerste 9 dagen droog en zeer warm, met temperaturen oplopend boven de 30 graden, verliepen.
Opmerkelijk was ook dat de hoogste minimum temperatuur in de nacht geregistreerd werd, 21 graden.
De hitte werd verdreven met een aantal onweersbuien, waarna Augustus vervolgens wisselvallig verliep mete soms mooie dagen, een vrij hoge temperatuur maar anderzijds ook vaak zware buien waarbij grote hoeveelheden neerslag werden gemeten, uiteindelijk ertoe leidend dat Augustus de natste zomer sinds 50 jaar werd. De gemiddelde hoeveelheid neerslag was dan 2x zo hoog (132) als de normale hoeveelheid voor Augustus.
13 augustus was zonder meer de natste dag met veel regen.
Ook was er nog een storm in Augustus.

---

September
Begin September klaart het weer op, dus naast het oogsten van courgette, wortels en bonen een mooie gelegenheid om het onkruid weg te schoffelen. Verder kan er weer begonnen worden met het afbouwen van het tuinieren.
Ook zaai ik nog wat spinazie en veldsla, de laatste groente die ik normaal in het tuinjaar zaait.
De andijvie is inmiddels groot genoeg om ook verspeend te worden en ik zet een aantal planten op 30cm afstand van elkaar op een vrijgekomen stuk land.
De kallebassen overwoekeren de andere stukken vrije grond zodat mijn tuin nog een behoorlijk volle indruk maakt.
de tweede volle week van September is de herfst goed zichtbaar aan het worden in de tuin. Bladeren vallen neer, de zonnebloemen staan er mooi bij en de kallebassen beginnen nu rap te groeien.
Ik haal de haag met snijbonen weg, oogst nog wat snijbiet en pluk de laatste mooie chrysanten.
Eind september is het echt gedaan met het tuinjaar. Ik haal nu ook de bonenhaag weg, de tuin kan nu winterklaar worden gemaakt.

Intermezzo: Het weer in september.

September kende twee gezichten. De eerste twee weken was er fraai weer met hoge temperaturen en veel zonneschijn. Er werden zelfs 5 zomerse dagen met een temperatuur boven de 25 graden (normaal een dag). In de tweede helft van september overheerste de regen en werd de temperatuur ook een stuk lager. Gemiddeld genomen viel er echter minder regen dan normaal (62 mm tegen 72 normaal.

---

Oktober
Ook oktober start weer met enkele mooie dagen dus kan de tuin verder winterklaar worden gemaakt.
Daarnaast oogst ik de diverse kallebassen en pattisons, waarvan het blad inmiddels begint af te sterven.
Door wat te schoffelen krijg ik de tuin ook weer aardig schoon.
In de tuin staat nu nog veldsla, spinazie, de sterchrysanten, andijvie, en spruitkool.
De bleekselderij blijft dun, niet echt een succes. Wel oogst ik enkele paprika's die nu een normale grootte hebben.
De mais is bijna goed, en gezien de vraat aan de mais verleden jaar dus iets om goed in de gaten te blijven houden.
De derde week van oktober oogst ik weer diverse kallebassen, wat maiskolven - die het overigens dit jaar maar matigjes doen - en wat zonnebloemen. Verder heb ik ook de eerste bos met gele troschrysanten.
Enkele dagen later haal ik de kallebassen, die inmiddels nagenoeg verdort zijn, weg en schoffel ik weer een deel van de tuin schoon en weer een stukje bij het winterklaar maken van de tuin.

Intermezzo: Het weer in oktober.

Oktober kan gekarakteriseerd worden als zacht, zonnig en droog. De gemiddelde temperatuur lag met 11,3 graden hoger dan 10.3 graden. In totaal waren er maar 3 dagen zonder zon wat uiteindelijke leidde tot 133 uren zon (normaal 105 uren). Ook de neerslag was laag zodat Oktober als droog te boek komt te staan.

---

November en december
De maanden november en december zijn eigenlijk traditioneel de maanden dat je weinig aan de tuin doet.
De andijvie was te laat gezet om nog tot een mooie grote krop te ontwikkelen, terwijl ook de veldsla en de laat gezaaide spinazie wat achterbleven in de groei.
De spruitkool bleef wel goed groeien en eind december werden dan ook de eerste malen spruiten geoogst.
Verder bleef het tuinwerk beperkt tot wat schoffelen en opruimen van allerlei dode plantenresten.
Dit jaar bemest ik mijn land eens niet, is nu al 3x achtereen gebeurd dus een jaartje rust (anders wordt de grond te zuur) is niet onverstandig.
Ook de nieuwe zaaigidsen komen weer binnen dus het is weer kijken welk zaaigoed nog goed is en een nieuwe bestellijst samen te stellen voor het nieuwe tuinjaar.

Intermezzo: Het weer in november en december.

November was een vrij normale maand. In de tweede week van november daalde de temperatuur onder het vriespunt en hadden we een aantal dagen vorst . Op 25 November was de temperatuur, mede door de mist, zelfs de gehele dag onder nul graden. De hoeveelheid neerslag was redelijk normaal evenals het aantal uren zonneschijn. December was vrij koud maar wel droog en zonnig. De eerste helft van de maand was er amper neerslag, maar door de bewolking ook weinig zon, echte grijze dagen dus . In de tweede helft was het weer wisselvallig met een echte ijsdag, maar ook in deze periode viel er relatief gezien weinig neerslag. Wel kende deze periode veel zonnige dagen zodat gemiddeld gezien december een zonnige maand werd.

---