De geschiedenis van de kerstkaart
Inleiding.
Attenties in de oudheid.
De wenskaart: van liefdesuiting tot vakantiegroet.
De eerste kerstkaarten.
De drukkers ontdekken de kerstkaart.
Kerstkaart in massaproductie.
De victoriaanse kaarten.
Het ontstaan van de moderne kerstkaart.
De briefkaart als kerstkaart.
De eerste lichtkaarten.
Hallmark, het ontstaan.
De eerste wereldoorlog.
Kerstkaarten tussen 1920 en 1940.
De tweede wereldoorlog.
Kerstkaarten na 1945.
Kerstkaarten na 1960.
Kerstkaarten na 1970.
Kerstkaarten na 1980.
Kerstkaarten na 1990.
Kerstkaarten na 2000.
Presidentiele kerstkaarten.
Inleiding:.
De decembermaand betekend voor de postbezorgers topdrukte want iedereen verstuurt massaal kerstkaarten naar familie en kennissen. Niemand die zich eigenlijk afvraagt waarom, het is je immers bijgebracht door je ouders en later doe jezelf even hard mee aan deze toch wel mooie traditie. Maar hoe is deze traditie ontstaan, en blijft de kerstkaart nog wel bestaan of veranderd het kaartje straks in een digitale groet?
Attenties in de oudheid
Het geven van attenties is al bekend sinds de oudheid. De keltische-germaanse Druïden gaven elkaar aan het begin van elk jaar een maretak (voor hen toen een helige plant).
De romeinen gaven elkaar tijdens de nieuwjaarsviering symbolische geschenken zoals een tak van een favoriete boom of voedsel uit je tuin, die ook wel Strenia werden genoemd. Het idee erachter was om met anderen te delen wat jij in overvloed had en dat zou de gever het komende jaar geluk brengen.
De meest bekende geschenken tijdens kerst zijn natuurlijk de door de drie koningen meegenomen geschenken, Mirre, Goud en Wierook.
In de Middeleeuwen werden op het Europese vasteland houtsnijwerken met religieuze kersttaferelen aangeboden aan geliefden of kasteelheren.
De wenskaart: van liefdesuiting tot vakantiegroet.
De eerste wenskaarten ontstonden in de 15e eeuw. Het waren meestal liefdesuitingen die aan het papier werden toevertrouwd.
Vanaf de 17e eeuw nam het versturen van wenskaarten snel toe, al was het nog wel voorbehouden aan de rijken omdat zowel de kaarten zelf als het versturen van de kaarten een kostbare zaak was.
Vanaf 1850 werd het versturen van wenskaarten voor meerderen haalbaar. Met name de wenskaarten en de valentijnskaarten werden zeer populair.
Toen aan het einde van de 19e eeuw de machinale kaartproductie op gang kwam werden de ansichtkaarten goedkoper. Samen met de introductie van de postzegel werd de ansichtkaart bijna voor iedereen betaalbaar.In Nederland begon de opmars van de wenskaart met de briefkaart (zie afbeelding) die in 1871 werd ingevoerd en door de toenmalige PTT werd gemaakt. Al snel werden er door anderen plaatjes en illustraties opgezet die al snel de naam "ansichtkaarten" kregen.
Toen de PTT in 1892 zijn monopolie positie verloor ontstond er een ware rage van ansichtkaarten met allerlei illustraties. Op deze wijze kon men laten zien waar men verbleef tijdens (verre) reizen en vakanties. Rond 1900 had iedere koetsier prentbriefkaarten in zijn hoge hoed om die te verkopen aan zijn passagiers en ook op stations werden veel kaarten verkocht.
De eerste kerstkaarten
De Engelse tekenaar John Callcott Horsley maakte in 1843 de eerste kerstkaart met de pakkende tekst "A Merry Christmas and a Happy New Year to You.” (Vrolijk Kerstfeest en een gelukkig Nieuwjaar voor u). De kaart werd gemaakt op verzoek van Sir Henry Cole, die, in navolging van de toen al populaire valtentijnskaarten, bedacht dat een voorbedrukte kerstkaart een mooie en snelle manier zou zijn om zijn vrienden de beste kerstwensen over te brengen.
Deze eerste kaart toonde een kerstviering van een gezin met aan de ene kant armen die voedsel kregen en aan de andere kant armen die kleren kregen. Het moraal was dat de kerstdagen ook een moment was om aan de armen te denken en deze ook te helpen.
Opmerkelijk was dat Charles Dickens in dat zelfde jaar het bekende "A Christmas Carol" schreef en waarin deze zelfde moraal ook werd beschreven. Waarschijnlijk had Callcot zich laten inspireren door Dickens.
Cole liet 1000 lithografisch afdrukken maken van de kaarten. Heden ten dage zijn er nog maar 50 van deze afdrukken over.
Het jaar erop werden er zelfs 25.000 kaarten verzonden ondanks kritische opmerkingen omtrent het feit dat op de eerste kerstkaarten toastende mensen elkaar gelukkig kerstfeest wenstten. Alcohol en een christelijk feest als kerstmis konden immers niet samen gaan.
De drukkers ontdekken de kerstkaart
Een jaar later produceerde W.C.T. Dobson een andere kerstkaart die de 'Spirit of Christmas' symboleerde. In 1848 produceerde W.M. Edgley kerstkaarten, waarop voor het eerst de term "holy" werd gebruikt. In het begin was het produceren van kerstkaarten een tijdrovend proces, waarbij middels zg chromolithografische druktechnieken de kaarten werden gemaakt. De introductie van de stoommachine zorgde ervoor dat het drukken van kerstkaarten aanzienlijk sneller en goedkoper ging.
Andere drukkers die kerstkaarten produceerden waren Charles Goodall & Son, Marcus Ward & Co. , De La Rue & Co, Raphael Tuck & Sons,
De US Post Office verleende Charles Goldsmith een licentie om geïllustreerde souvenir kaarten van de beurs af te drukken op de Amerikaanse postals. De moderne wenskaart industrie begon kort hierna.
